درمصاحبه کلینیکی پرسیدن برخی سؤال ها و نپرسیدن برخی دیگر نیـاز بـه تخصص مصاحبه کننده دارد...
مصاحبه یکی از روش های بسیـار معتبر و رایج تشخیص و ارزشیـابی مـی باشد و شاید بتوان آن را از اولین روشـهایی دانست کـه بشر درون این مورد بـه کار است. اناء با موضوع جانشینی یک عروسک بن جانسون مـی گوید که تا تو را ببینم و بسیـاری از روانشناسان نیز معتقدند اگر بخواهیم اطلاعاتی درون مورد شخصی بدست آوریم و او را بشناسیم چرا از خود او نپرسیم(دانشمند، اناء با موضوع جانشینی یک عروسک ۱۳۵۷).
مصاحبه را بـه رابطه کلامـی چهره بـه چهره تعریف کرده اند کـه مانند سایر روشـهای ارزشیـابی شخصیت و تشخیص به منظور گردآوری اطلاعاتی بـه منظور شناخت ویژگی های فرد صورت مـی گیرد. اناء با موضوع جانشینی یک عروسک بر خلاف آنچه درون مکالمات روزمره خود با افراد مشاهده مـی کنیم مصاحبه درون تشخیص و ارزشیـابی شخصیت رابطه کلامـی هست که به منظور تحقق هدف مشخصی ایجاد مـی گردد. این کنش متقابل کلامـی همـه گاه واجد ارزش درمانی مـی باشد و لذا انجام آن را بـه وسیله افراد تعلیم دیده توصیـه کرده اند.
تعریف مصاحبه
تعاریف متعددی به منظور مصاحبه توسط متخصصین بـه عمل آمده ازآن جمله:
1. تعریف مصاحبه بـه نظر« بیگنام» و« مور» :مصاحبه گفت وشنودی هست جدی کـه هدفی غیرازلذت حاصله ازگفت وشنودمـی باشد.طبق این تعریف مصاحبه دارای اه زیراست:
1) جمع آوری اطلاعات
2) آگاهی و مطلع ساختن
3) تحریک و برانگیختن
2. تعریف مصاحبه از نظر« سایموندز»:
مصاحبه فنی هست که هدف آن جمع آوری اطلاعات درجریـان مذاکره خصوصی یـاگروهی هست شخص ضمن مراجعه بـه مصاحبه کننده سرگذشت خودراتعریف کرده،نظرات شخصی خودرادرباره مسائل اظهارمـی کندوبه سوالات مربوط بـه مسأله موردمطالعه یـا پرسشنامـه جاری پاسخ مـیدهد.طبق این تعریف مصاحبه ممکن هست شامل کاربردفنون مشاهده وطبقه بندی باشدکه با فن پرسشنامـه جنبه های مشترکی دارد.
3. تعریف مصاحبه ازنظر« وینز»:
مصاحبه کنش متقابلی هست برای رسیدن بـه هدفی کـه آگاهانـه انتخاب مـی گردد درمصاحبه،مصاحبه گردرتقابل بامصاحبه شونده روندمصاحبه رابطورعمومـی بامسؤلیت رهنمون ساختن مصاحبه بطرف هدف اداره مـی کند.
4. تعریف مصاحبه بـه نقل ازکتاب فنون وروشـهای مشاوره « دکترشفیع آبادی» مصاحبه رابطه رویـاروی بین دونفر هست که بدان وسیله مصاحبه کننده مـی کوشدمصاحبه شونده رادرحل مشکلات ویـافتن اه زندگی یـاری دهد.
5. تعریف مصاحبه ازنظر« آدلر»:
مصاحبه وسیله ای هست برای کمک بـه بیمار بـه منظور شناخت وفهم شیوه زندگی خودفراهم داشتن فرصتی به منظور وی تابتواندباشیوه های نوین مقابله ومواجهه با مسائل روزمره زندگی آشنا شودوبالاخره کمک بـه وی به منظور ایجادعلاقه اجتماعی دروی.آدلرشناخت شیوه زندگی فرد رامستلزم بررسی خاطرات اولیـه زندگی مـی دانست. بنابراین مصاحبه آدلریرامـی توان مصاحبه ای باتکیـه برمصاحبه تاریخچه موردی دانست کـه شرح آن بعدا مـی آید.
6. تعریف مصاحبه از نظر« سالیوان»:
مصاحبه وسیله ایست معتبر به منظور بررسی وفهم چگونگی ویژگی های شخصیت.وی مصاحبه رادریک یـاچندجلسه انجام مـی دادو دارای مراحل زیر مـی دانست:
1. شروع یـابنیـانگذاری مصاحبه کـه طی آن مصاحبه گرمانند هرفردی کـه روشـهای علمـی رابه کارمـی دارد،براساس اطلاعاتی کـه دربیمارگردآوری مـی کند فرضیـه ای رادرباره وی تشکیل مـی دهد(تشخیص اولیـه)
2. تبین وبازشنای،دراین مرحله مصاحبه گرمـی کوشدبادقت بیشتری یـافته های خویش رادرموردبیمارموردبررسی قراردهد.
3. بررسی وتحقیق دقیق،دراین مرحله مصاحبه گردرموردعلائم بیمارگونـه مراجع بـه بررسی دقیقتروعمـیقترمـی پردازد.
4. پایـان مصاحبه کـه شامل گزارش وبحث درباره یـافته هاودرصورت لزوم تعیین خط مشی تدابیر درمانی وبالاخره تعیین نکلیف وارائه پیشنـهاددرمانی مـی باشد.
5. تعریف مصاحبه ازنظر« راجرز»:مصاحبه وسیله ای هست برای کمک بـه درمانجودرجهت خود شکوفایی وی وشناخت آنچه بـه وسیله درمانجواحساس مـی شود وفهم روندهای دریـافت وی وهمچنین تسهیل ارتباطات درمانجووکسب اطلاعاتی کـه درمانجوآگاهانـه درموردچگونگی تبادل خویش باپدیده های محیطی وزمـینـه های ادراکی خوددراختیـارمصاحبه گرقرارمـی دهد.
تعریف اصلی کـه برای مصاحبه های بالینی درروان درمانی بکارمـی رودبه نقل ازکتاب روان درمانی دکتر« اخوت »است:
مصاحبه ارتباط چهره بـه چهره وکلامـی هست بین درماگرودرمانجوکه طی آن درمانگربه بررسی مشکلات بیمارمـی پردازدوتدابیری راجهت تسهیل وتشویق قدرتهای کلامـی برمـی انگیزد.
طبق این تعریف هدف ازمصاحبه درروان درمانی ایجاد وتداوم دربیـان درمانجوست کـه منجربه تمرکزوی برمسائل خاصی مـی گردد.طبقه بندی کـه بطورکلی مـیتوان به منظور انواع مصاحبه بکاربردبه این صورت است:
1) مصاحبه پژوهشی- کـه هدفش جمع آوری اطلاعات مفید درباره تحقیقات مؤسسه ازافرادواجدصلاحیت مـی باشد،مثلاً مصاحبه ای کـه درتجزیـه وتحلیل مشاغل دیده مـی شود.
2) مصاحبه تشخیصی- کـه هدفش تهیـه زندگی نامـه طرف مصاحبه وتعیین عقایدرفتارومشخصات شخص اوست کـه ازاظهارات وی بـه دست مـی آید.
3) مصاحبه درمانی یـا مـی- کـه هدفش سازگاری مجددازلحاظ اجتماعی وتجدیدسازمان عاطفی خود است.
مصاحبه درون روان شناسی بالینی و روان پزشکی مصاحبه کلینیکی هست که هم جنبه تشخیصی وهم جنبه درمانی دارد.
مصاحبه کلینیکی
مصاحبه کلینیکی درحال حاضر بر درک و اطلاع کافی از آسیب شناسی روانی متکی است.مصاحبه کننده علاوه برشناخت کامل ازنشانـه های اختلالات روانی مـی بایستی درزمـینـه پدیده های روانی و روابط بین فردی نیزتخصص داشته باشد.
منظور از مصاحبه کلینیکی مصاحبه حرفه ای هست که درسازمان های خدمات اجتماعی مشاوره ای،موسسه های راهنمایی و کلینیک ها و بیمارستان ها صورت مـی گیرد با مصاحبه های خصوصی و غیررسمـی کاملا متفاوت است.
مصاحبه با بیمار روانی کـه در بیشتر مؤسسات بالینی عمل مـیشود درطی پنجاه سال گذشته تغییرات زیـادی پیداکرده است.این مصاحبه قبلاًبه صورت سوال وجواب بود مانندگرفتن شرح حال هایی کـه دررشته های دیگر پزشکی متداول است. سابق بر این تشخیص کاملا متکی بر مـهارت های تاریخچه نگاری مفصل بود.
بااین مـهارت های سنتی تاحدودی با پیشرفت تحقیقات آسیب شناسی منسوخ شده است.این تغییرات درمصاحبه بـه علت افزایش اطلاعات درون زمـینـه های مختلف علوم مربوط بـه بیماری های روانی هست که شامل آموختن مطالب جدید درباره محدودیت ارتباط های کلامـی، توجه بـه آنچه بیماری مـی گوید و توجه بـه طرز صحبت وی(طرز بیـان ممکن هست بین مسائلی باشد کـه کلمات بسیـارآنـهاراپنـهان مـی سازد) مـی شود.
درمصاحبه کلینیکی پرسیدن برخی سؤالها و نپرسیدن برخی دیگر نیـاز بـه تخصص مصاحبه کننده دارد.همانطور کـه مـی دانیم حتی وقتی دو نفر بـه طور معمولی با هم صحبت مـی کنند،آنچه بـه هم مـی گویند فقط بستگی بـه آن ندارد کـه چه مـی خواهند بگویند بلکه منوط بـه آن نیز هست کـه چگونـه درباره یکدیگر فکرکنندو این امر درون مصاحبه اهمـیت زیـادی دارد: اناء با موضوع جانشینی یک عروسک بعد یک مصاحبه کلینیکی اطلاعاتی درون مورد سایکو پاتولوژی،روان پویـایی،توانایی شخصیتی،استعدادها،انگیزه هاانتقالهای بیمارومقاومتهای بیماردراختیـار کلینسین قرارمـی دهد کـه همـه آنـها به منظور درمان بیمار مؤثر هستند،بنابراین به منظور یک روان درمانی مناسب بایدیک تشخیص صحیح داشت وتشخیص صحیح ممکن نمـی گردد مگر با اطلاع و شناخت کامل از اختلالات روانی و نشانـه شناسی بیماری های روانی کـه ازطریق مصاحبه کلینیکی بهتر از سایر روش ها دراختیـار کلینسین قرار مـی گیرد. مصاحبه کلینیکی مـهمترین ابزارتشخیصی اختلالات روانی و همچنین مـهمترین فاکتور روان درمانی اطلاق مـی شود.
آنچه دراینجامطرح مـی شود،این هست که چگونـه ارتباط بین مصاحبه کننده ومصاحبه شونده برروی آنچه مراجع خواهد گرفت تاثیرمـی گذاردو این کـه چگونـه روش مناسب مصاحبه کننده وبعضی ریزه کاریـهاوی مـی تواندنتیجه مصاحبه راسودمندترسازد.بنابراین آشنایی باانواع مصاحبه کلینیکی ضرورت دارد.
مصاحبه گر حرفه ای باتوجه بـه مقررات خاص و با توجه بـه تجربیـات نظم یـافته مورد تائید قرار گرفته ای کـه از راه تحصیل و تمرین بدست مـی آورد مصاحبه خود را انجام مـی دهد. مصاحبه حرفه ای یـا مصاحبه سازمانی نـه تنـها ازنظر شکل و نوع با مصاحبه های خصوصی و غیررسمـی فرق مـیکند بلکه همچنین ازنظردانش و مـهارت مصاحبه گرنیز متفاوت است. مصاحبه حرفه ای باتوجه بـه دانش خاص و مـهارت های معین کـه باتمرین و تجربه های بسیـار،نظم فکری خاصی را از قبل درون مصاحبه گر بوجود آورده است، انجام مـی شود. دانش خاص و مـهارت های معین کـه براستعداد درونی مصاحبه گر پایـه گذاری مـی شود،باید از راه تعلیم و تمرین و تجربه های سرپرستی شده درون کارآموزیب گردد.
علی رغم استفاده روزافزون ازتستها و روشـهای دیگر اندازه گیری وسنجش درارزشیـابی،امروزه نیز از روش مصاحبه بیش از روش های دیگر استفاده مـیشود.ارزیـابی مدت ها یکی ازفعالیتهای مـهم کلینسین متخصص بوده است،ارزیـابی راشامل سه فاکتور مـهم وعمده مشاهده مصاحبه وآزمون مـی نامـیم کـه هرسه از هم تفکیک ناپذیرهستند و نمـی توان بطور کلی یکی را ازدیگری ارجح دانست ولی مصاحبه اغلب با توافق کلی ما بین متخصصان دربرگیرنده دوبخش مشاهده بـه عنوان یکی ازتکنیک های مصاحبه و تست نیز هست. چرا کـه مصاحبه گر درون حین مصاحبه،مصاحبه شونده رابادقت مشاهده نیز مـیکند. علاوه بر این از طریق مصاحبه هست که تعیین مـی شود مصاحبه شونده نیـاز بـه ارزیـابی ازطریق یک تست خاص دارد و هر آزمونی پیش از اجرا نیـازبه یک مصاحبه بالینسی به منظور ایجاد« راپورت »دارد.مصاحبه درون روانشناسی بالینی علاوه برجنبه تشخیصی و ارزیـابی جنبه درمانی نیز دارد.
در ضمن از آنجاکه درمصاحبه بـه هیچ نوع وسیله خاصی نیـاز نیست لذا این روش همـیشـه و به آسانی دردسترس متخصصین هست و بـه علاوه چون با این روش درون مدت زمان کوتاهی مـی توان اطلاعات نسبتا زیـادی بـه دست آورد، هنگامـی کـه فقط مدت محدودی به منظور شناسایی شخص وجوددارد،مصاحبه بهترین روش است.درسال1950بنابرادعای « راجرز» همچنین تعدادبسیـاری ازروان شناسان نامـی نتیجه یک ساعت مصاحبه بالینی دقیق دربعضی مواردبرابربامجموعه ای کامل ازتستهای روانی است.
شاید بتوان گفت کـه دشوارترین قدم درزندگی حرفه ای یک روانشناس بالینی،کم تجربه و جوان،انجام اولین مصاحبه کامل تشخیصی یـادرمانیست زیرا اگر مصاحبه بـه خوبی انجام شود،موجب احساس خوشحالی ارزش و امنیت مـی شود و فعالیت موفقیت آمـیزی را پی ریزی خواهدکرد. اما اگرمصاحبه روندخوبی نداشته باشد نتایج نامطلوبی دربرخواهدداشت.« یک مصاحبه اولیـه مؤثر اعم ازاینکه هدف،تشخیص یـا درمانی باشد،مـی تواند راه را جهت ایجاد همکاری متعادل و رابطه سالم و پایدار بابیما رهموارکند».
درکشور ما با توجه بـه عدم وجود تعداد کافی تست های معتبر و استاندارد و از آن مـهمتر عدم وجود تعداد کافی متخصص اجرا و تفسیر تست،اهمـیت کاربردمصاحبه بالینی بیشتر محسوس است.
پس از این بررسی اجمالی و قبل از شروع بحث درون باره انواع مصاحبه و کاربرد هریک حتما یـادآور شویم کـه مصاحبه را بـه طور کلی بـه دو نوع تقسیم مـی کنند.
۱) مصاحبه سازمان یـافته
۲) مصاحبه آزاد.
در مصاحبه سازمان یـافته کـه آنرا مصاحبه محدود نیز مـی نامند مصاحبه گر مقید هست در چهارچوب مشخص، اطلاعات مشخصی را از مصاحبه شونده گردآوری کند. تحجر و خشکی مشـهود درون این مصاحبه از ایراداتی هست که بر آن وارد دانسته اند. درون ارائه هر نوع خدمت روانی، از تشخیص و ارزشیـابی گرفته که تا درمان، ایجاد ارتباط و تفاهم از اصول اساسی و اولیـه مـی باشد و باید اعتراف داشت وقتی مصاحبه شونده ناگزیر بود درون مدت زمان مشخصی بـه سوالات محدودی پاسخ دهد از ایجاد چنین رابطه ای جلوگیری مـی شود بـه طوری کـه مصاحبه گر حتی از گردآوری اطلاعات لازم عاجز خواهد بود. عده ای از روانشناسان، بـه مسئله تقویت بازداری و واپس زنی اشاره کرده اند و این نوع مصاحبه با یکی از عوامل تقویت کننده آن دانسته اند. مراجع درون مصاحبه محدود ناگزیر از بازداری بیشتر درون بیـان عواطف و سرکوبی نیـازهای خویش مـی شود کـه بدون شک بـه برداشت منفی وی از روانشناسی منجر مـی گردد(دانشمند، ۱۳۵۷).
برای رفع اشکالاتی کـه بدان اشاره کردیم تدابیری اندیشیده اند. گاه درون مصاحبه سازمان یـافته، درون صورتی کـه به وسیله افراد باتجربه انجام پذیرد، آزادیـهایی را مجاز مـی دارند. بدین معنی کـه موارد مطالعه و نوع سوالات را مشخص مـی کنند اما مصاحبه شونده را درون بیـان آنچه درون موردی خاص بـه ذهنش آمد و یـا نیـاز بـه بازگویی آن را احساس کرد آزاد مـی گذارند. مثلا مصاحبه گر مـی داند کـه موضوع مصاحبه گردآوری اطلاعاتی درون مورد وضع شغلی مراجع مـی باشد اما مصاحبه شونده آزاد هست در این مورد هر چه مـی خواهد بیـان کند.
برعآنچه درون مصاحبه سازمان یـافته مطرح هست در مصاحبه آزاد هیچ قید و شرطی وجود ندارد و مصاحبه گر بدون هیچ محدویتی بـه اقتضای اوضاع و احوال و بنا بـه مـیل و سلیقه خویش دامنـه وسیع تر و لایـه های گوناگونی را مورد بررسی قرار مـی دهد. درون این نوع مصاحبه، مراجع نیز درون بیـان خود آزادی کامل را دارا مـی باشد.
به طور کلی مـی توان گفت درون مواردی کـه نیـاز بـه کمـی ساختن اطلاعات حاصله محسوس گردد مصاحبه سازمان یـافته واجد ارزش عینی و اعتبار بیشتری خواهد بود بخصوص اگر مصاحبه گران تجربه کافی به منظور انجام مصاحبه آزاد را نداشته باشند. بـه هر حال بـه طوری کـه یـادآور شدیم خشکی و تحجر موجود درون این نوع مصاحبه مشکلاتی را درون راه ایجاد رابطه با بیمار و تسهیل درون بیـان عواطف، افکار و عقاید وی ایجاد مـی کند.
انواع مصاحبه کلینیکی
مصاحبه تشخیصی
تشخیص درروان شناسی بالینی برعهده مشاهده،آزمون(تست)ومصاحبه هست که دربین آنـهامصاحبه از اهمـیت بیشتری برخوردااست.هدف ازمصاحبه تشخیصی یـافتن دقیق علل وعوامل مؤثردرپیدایش اختلال ومشکل روانی درمراجع مـی باشد دراین رابطه مصاحبه بایدبتواند کلیـه مسائل وعوامل مؤثردرپیدایش اختلال راازکم اهمـیت ترین تاپراهمـیت ترین آنـهاشناسانده تابتواندتشخیصی مناسب درارتباط بامشکل درمانجودراختیـارمصاحبه گرقراردهد.زیراتازمانی کـه تشخیصی دقیق ودرست ازنوع اختلال بیماردردست نباشد نمـی توان درمان مناسبی به منظور وی عرضه نمود.یک روان شناس بالینی نـه نتها بـه مطالبی کـه بیماردرجلسه مصاحبه تشخیصی بیـان مـی کندعلاقه منداست،بلکه درنحوه ادای مطالب وعالعملهای عاطفی کـه ازخودنشان مـی دهدونیزروابط عاطفی وفکری مصاحبه شونده توجه مـی کند. بنابراین واضح هست درمصاحبه ازمشاهده نیزاستفاده مـی شودودرصورت لزوم بعد ازمصاحبه مـی توان ازآزمون خاص موردنیـازنیزاستفاده کرد.مصاحبه تشخیصی رامـی توان بـه دوشکل 1)ساختاری 2)غیرساختاری ونیمـه ساختاری بکاربرد کـه هرکدام درمواقع خاص بکارمـی روند.
مصاحبه ساختاری رامـی توان درمقطع زیر انجام داد.
1) کمترازیک ساعت زمان به منظور مصاحبه وقت باشد.
2)مصاحبه،مقدمـه ای به منظور روان درمانی نباشد.
3) فرصت دیگری به منظور بدست آوردن شرح حال بیمارنباشد.
4) هنگامـی کـه بخواهیم سریع وبدون ایجاداظطراب،ازبیماراطلاعاتی بدست آوریم.
5) به منظور فرستادن بیماربه مرجع دیگر.
6) هنگامـی کـه بیمارنخواهدبه صحبت ادامـه دهد.
7) مصاحبه باافرادعقب مانده ذهنی وکسانی کـه به دلیل آسیب مغزی قدرت تمرکزوتوجه ویـادآوری کافی ندارد،انجام گیرد.
8) بیمارانی کـه حتی بـه طور ضمنی،مسئله رامطرح مـی کنندازطریق این مصاحبه موردارزیـابی قرار مـی گیرند.
9) به منظور بیمارانی نظیرسایکوتیکها(چون ارتباط برقرارنمـی کنندویـااطاله وتکرارکلام دارند)بعضی ازبیماران وسواسی وفوبیک کـه شک،تردید،اظطراب وترس زیـادآنـهارابایدبامصاحبه ساختاری کنترل کرد وبه آنـها جهت داد وبیماران مبتلابه افسردگی کـه بسیـاردرونگراودرخودفرورفته اند.
10) کودکان خردسالان وآنـهایی کـه به دلایلی،بامصاحبه گرهمکاری ندارندنیزتوسط این مصاحبه مورد ارزیـابی قرارمـی گیرند.
مصاحبه غیر ساختاری و نیمـه ساختاری را مـی توان درشرایط زیربکاربرد:
1) وقت کافی به منظور مصاحبه باشد(بین یک تادوساعت)
2) درصورتی کـه قرار مصاحبه بعدی بابیمارگذاشته شده باشد.
3) مصاحبه مقدمـه ای برروان درمانی باشد.
4) بیمار مطالب متنوع ومختلفی رابیـان کند.
5) بیمار از مصاحبه،ترس ویـانسبت بـه آن سوء ظن نداشته باشد.
یک مصاحبه ازتاریخچه فردی ازیک مصاحبه پذیرش بیماردیدگاه هدایت شده تری داردولی هردوهم دیگررا مـی پوشانند.مصاحبه های تشخیصی همچنین این تأثیرمثبت رادرذهن گذاشته کـه نیرومندی درمانی زیـادی دارند.با این همـه ادراک بیماران ازکلینیک،انگیزه هایشان وانتظاراتشان ازکمک همگی از طریق تجربیـاتشان درمصاحبه های متفاوت یـادرجهت گزینی تشخیص مؤثراست.
1)مصاحبه پذیرش و قبول بیمار
این مصاحبه بـه منظوررسیدن بـه دوهدف کلی صورت مـی گیرد:
الف)فهم این کـه بیماربه چه منظوری بـه کلینیک ومصاحبه کننده مراجعه کرده هست وارزیـابی نسبی ازمشکلات ومسائل وآشنایی مقدماتی بابیمار.
ب)تاچه حددرمانگرباتوجه بـه اطلاعات وامکاناتش مـی توانددرصددکمک بـه بیمارورفع انتظاراتش برآید. درگزارشی کـه پس ازانجام این مصاحبه واقع مـی شودمواردزیربه چشم مـی خورد:
نام ونام خانوادگی:
سن:
جنس:
تحصیلات:
تاریخ مراجعه(مصاحبه):
نام ونام خانوادگی مصاحبه کننده:
1) رفتاردرطی مصاحبه وتوصیف ظاهری- تمامـی مواردمشاهده شده ازرفتارهای کلامـی وغیرکلامـی، وضعیت لباس پوشیدن،وضعیت آرایش مو،صورت همراه داشتن وسایل خاص و.....
2) مشکل فعلی (ارائه شده)
3) تشخیص مقدماتی
4) محاسن شخصی بیمار
5) اه به منظور اصلاحات
6) پیشنـهادبرای درمان
7) انگیزه بیمارومـیزان آن به منظور درمان
8) پیش آگاهی
2)مصاحبه تاریخچه فردی
اصولاتاریخچه فردی هرداستان زندگی اوست کـه به صورت کامل،عملی ودرباره تکامل ورشد فردازمنابع مختلف استفاده مـی شود.این اطلاعات حتما تنظیم شوندوموردتفسیرقراربگیرند.ازنظرروان شناسان،تاریخچه فردی به منظور جمع آوری اطلاعات وسیله بسیـارمفیدی هست ولی ارزش آن بستگی داردبه اعتباروثبات اطلاعاتی کـه به دست آمده هست وممکن هست شکلهای مختلفی داشته باشد.ولی بـه طورکلی مضمون یـانوع اطلاعاتی کـه باید به منظور آنـها جمع آوری نمودیکسان هست وشامل:
الف) تاریخچه شخصی و ب) تاریخچه خانوادگی مـی شود
یک نمونـه ازطرح تاریخچه فردی
1) اطلاعات شخصی: شامل نام،ت،شغل،آدرس،زمان تولد،مذهب وتحصیلات
2) علت مراجعه
3) موقعیت و وضعیت فعلی-توصیفی ازرفتارروزانـه و تغییراتی کـه اخیراروی داده است.
4) منظومـه خانوادگی- شامل توصیفی ازمادر، پدروسایرافرادخانواده ونقش پاسخگویی درخانواده ای کـه بیماردرآن رشدیـافته است.
5) خاطرات اولیـه- توضیحاتی ازرویدادهاروشن طفولیت ومحیط ومکان آنـها.
6) تولدورشد-شامل سنین راه رفتن،حرف زدن،مشکلات تطبیق شده باسایرکودکان ونظرشخصی بیمارازتجربیـات اولش.
7) سلامتی- شامل اختلالات کودکی وبعدتروصدمات وآسیبها،مشکلاتی باداروهایـاالکل ومقایسه بدنی بیماربادیگران.
8)تحصیلات و آموزش – شامل مواردی از علاقه خاص وپیشرفت بسیـار
9) ثبات کاری – شامل دلایلی به منظور تغییر شغل وطرز تلقی های بیمار نسبت بـه کار
10) سرگرمـیها وعلایق
11) رشد ج ن سی
12) اطلاعات زناشویی وخانوادگی – شامل رویدادهای عمده وآنچه بـه آنـها هدایت مـی شود و مقایسه جانواده فعلی از تولد و جهت یـابی
13) خود توصیفی – شامل توانایی ها و هوشیـاری و ایده ال ها
14)انتخاب و بیرون کشیدن نکاتی درون زندگی – مروری از مـهمترین تصمـیم گیری ها مـهمترین تغییرات و شامل نمونـه ای از مـهمترین اتفاقات
15)دید بیمار از آینده شامل آنچه کـه بیمار دوست دارد ببیند کـه در آینده اتفاق مـی افتد درون سالهای بعدی ودر حدود 5 که تا 10 سال وآنچه ضروری هست برای اینکه آن رویدادها اتفاق مـی افتد
16)هر مطلب اضافه تری کـه پاسخگوی ممکن هست از تاریخچه واز قلم افتاده
3) مصاحبه وضعیت روانی
این مصاحبه بطور خاص پیش بینی شده اند به منظور ارزیـابی وجود رفتار نا بـه هنجار اصولا چنین مصاحبه ای به منظور رسیدن بـه یک تشخیص ویـا بر چسب روان پزشکی بکار مـیرود.در این مصاحبه – مصاحبه کننده با مطرح یک سری سولات جدی سعی درون دیدن بـه یک تشخیص بالینی را دارد بوری کـه بتواند بیماری فرد را از نظر علائم – شدت –مزمن بودن آن ووضع آینده اش تشریح کند .
در مصاحبه وضعیت روانی مواردی درون نظر گرفته مـی شود کـه شامل عناوین زیر است:
1)بررسی وضعیت ظاهری بیمار
2)بررسی طرز تلقی ونگرش بیمار
3)بررسی طرز رفتارهای بیمار
4)بررسی وضعیت تکلم بیمار
5)بررسی فرآیندهای فکری بیمار
6)بررسی حافظه بیمار
7)بررسی هوش بیمار
8)بررسی خلق وخوی بیمار
9)بررسی جهت یـابی بیمار
10)بررسی بینش بیمار
به طور خلاصه مصاحبه وضعیت روانی حدود بـه ابعاد خاصی هست وارزش واقعی وقتی دارد که:
الف )صرفا به منظور پی بردن بـه شمای مقدماتی بکار مـیرود
ب)در مورد بیمارانی کـه به نظر وضع وخیمـی دارند استفاده گردد
ج)با یکسری روشـها یـا فرایند های ارزشیـابی دیگر مانند آمون همراه گردد
4)مصاحبه پیش و بعد از انجام تست
یک مصاحبه پیش تست چندین هدف دارد .ابتدا به منظور ایجاد راپورت اولیـه هست که فرایند تست گیری را تشریح مـی کند. دومـین هدف از مصاحبه پیش از انجام تست مطرح طبیعت – نوع – مراحل و چگونگی وفایده هست برای بیمار یـا مر جع هست برخی از بیماران شدیدا از تست شدن مـیترسن وبرخی فکر مـیکنند کـه تست شدن اولین گام به منظور بستری شدن درون بیمارستان روانی هست که مسلما رفع آنـها درون نتیجه تست مـی تواند موثر باشد . هدف سوم از مصاحبه قبل از تست جلوگیری از اشتباهاتی هست که فرد ممکن هست در حین اجرای تست مرتکب شود.
واقعا هدف مصاحبه بعد از انجام تست بطور کلی این هست که مصاحبه کننده این موقعیت را پیدا کن کـه فرضیـات خود را کـه در حین اجرای تست درون مور فرد بـه دست آورده وارسی کند. برخی از افراد بعد از اجرای تست دچار ترس واضطراب مـی شوند واز خود نگرانیـهای بروز مـیدهند کـه بطور مثال نتوانسته اند اجرای خوبی داشته باشند ویـا فکر مـی کنند نتیجه حاصله از تست ممکن هست دلالت بر بیمار سختی درون آنـها داشته باشد ویـا اصرار داشته باشن کـه نتیجه تست را بلا فاصله بداند . هدف دیگر مصاحبه بعد از تست درون واقع تعدیل حالات فوق است
5) مصاحبه زمان های بحرانی
بسیـاری از مردم درون ول شبانـه روز ممکن هست به خدمات روان شناسی یـا روان پزشکی نیـاز داشته باشند . این خدمات سرویسهایی هستند کـه روانشناسان بالینی آزموده مـی توانند درون شرایط بحرانی ارائه دهند بطور مثال کمک بـه فردی کـه در شرف اقدام بـه خود کشی هست ویـا کمک بـه والدین مضطرب از اعتیـاد یـا فرار فرزند از منزل.
از اه دیگر این نوع مصاحبه ارجاع فرد بـه مراجعین ذیصلاح هست که مـی توانند کمکهای ازم را بـه فرد بنماید.چنین مصاحبه ای بـه اموزش حساسیت وقضاوت نیـاز دارد . درون یک مصاحبه تاریخچه اجتماعی یک سوال اشتباه پرسیدن ممکن هست فقط یک مقداری اشتبا ه درون نتیجه بوجود آورد . ولی پرسیدن یک سوال اشتباه درون مصاحبه زمانـهای بحرانی بـه خصوص از طریق تلفن مـی تواند مصاحبه را متوقف یـا بـه تعویق اندازد
6) مصاحبه قبل از درمان
سه دلیل عمده به منظور این نوع مصاحبه وجود دارد :
الف) تشریح اصول و اساس درمانی کـه تجویز مـی شود واین کـه چگونـه درمان پیشنـهادی مشکلات فرد را حل کند – این مطلب حتما واضح وبا توجه بـه سواد و زمـینـه های فردی وهوشی طوری عنوان گردد کـه بیمار متوجه گردد.
ب)تشریح این کـه دوره درمان تعیین شده شامل چه کارها و فعالیتهایی مـی شود وظیفه ونقش درمانگر چیست ودرمانجو چه نقشی راباید ایفا کند .اگر چه بـه نظر عاقلانـه مـی رسد کـه درباره فواید درمان با بیمارصحبت شود ولی غیر اخلاقی هست در مورد بهبود فرد بطور مشخص قولی بـه وی داده شود.
ج)اماده وبسیج ساختن انگیزش فرد به منظور درمان هست که بـه وسیله تشریح وبحث درون مورد نکاتی کـه در اه قبلی داده شده مـی توان ا نگیزش فرد را به منظور طی مراحل درمانی برانگیخت.
● کاربرد مصاحبه
مصاحبه را مـی توان بر اساس محل انجام، و هدف های آن بـه هفت نوع گوناگون تقسیم کرد کـه به شرح هریک مـی پردازیم.
۱) مصاحبه استخدامـی
کاربرد این نوع مصاحبه بیشتر درون مدیریت و صنعت بوده هدف آن ارزیـابی لیـاقت و شایستگی داوطلبان به منظور احراز یک شغل و یـا سمت سازمانی مـی باشد.
۲) مصاحبه مشکل یـابی
این مصاحبه درون ادارات و یـا واحدهای صنعتی به منظور کشف و فهم عواملی کـه اختلالاتی درون انجام صحیح امور و یـا روابط بین کارمندان ایجاد کرده اند انجام مـی پذیرد.
۳) نظر خواهی
در این نوع مصاحبه سعی مـی شود از طریق مراجعه بـه نمونـه ای از جمعیت از افکار و عقاید، برداشتها و بازخوردهای مردم نسبت بـه موضوع خاصی بـه گردآوری اطلاعات بپردازند.
۴) مصاحبه تحت فشار
این نوع مصاحبه درون شرایط تصنعی و در موقعیت های ناگواری کـه عمدا به منظور بررسی دقیق و ارزشیـابی واکنش افراد ایجاد مـی شوند صورت مـی گیرد. هدف عبارت هست از مشاهده و مطالعه دقیق واکنش درون برابر شرایط ناخوشایند و فشارهایی کـه در پاره ای امور بر انسان وارد مـی شود.
۵) مصاحبه تشخیصی
کاربرد این نوع مصاحبه درون کلینیک ها، بیمارستانـها و مراکز بهداشت روانی به منظور تشخیص اختلالات، گردآوری اطلاعات اولیـه درون مورد مراجع و برآورد و ارزیـابی وضع روانی وی مـی باشد. مصاحبه به منظور تنظیم تاریخچه فردی کـه به امر تشخیص کمک مـی کند نیز بـه عنوان نوعی مصاحبه تشخیصی شناخته شده است.
۶) مصاحبه قبل و بعد از انجام آزمونـهای روانی
هدف از این نوع مصاحبه اتخاذ تصمـیم درون مورد مراجع مـی باشد.البته پیشداوری ناشی از بررسی آزمونـهایی کـه در مورد مراجع اجرا گردیده هست مشکلاتی را درون انجام صحیح این نوع مصاحبه فراهم مـی آورد.
۷) مصاحبه اختتامـی یـا ترخیصی
این مصاحبه نیز درون بیمارستانـها و کلینیک های روانی بـه منظور ارزشیـابی وضع بیمار و اتخاذ تصمـیم درون مورد ادامـه درمان و یـا ترخیص وی صورت مـی گیرد.
● جدول مصاحبه تشخیصی به منظور کودکان (DISC)
▪ ساخت و محتوا
DISC (شافر و دیگران، ۱۹۹۱) شامل ۲۳۱ پرسش اصلی و ۱۱۸۶ پرسش متناسب با پاسخ های مصاحبه شوندگان هست و دو فرم موازی دارد؛ فرم کودکان (DISC c) کـه برای افراد ۹ که تا ۱۷ سال و فرم والدین (DISC P) کـه برای افراد ۶ که تا ۱۷ سال طراحی شده اند. درون سالهای بعد فرم معلم (DISC T) آن نیز با توجه بـه ملاک های DSM IV طراحی شده هست (فریک و دیگران، ۱۹۹۴). درون این فرمـها خود کودکان، والدین و معلمان آنـها رفتار کودکان را توصیف مـی کنند.
▪ اعتبار
ویژگی های روانسنجی DISC از ساسن تینی و دیگران (۱۹۹۳) ، شواب – استون و دیگران (۱۹۹۳)، شافر و دیگران (۱۹۹۳) با استفاده از گروهی مشتمل بر ۷۵ نفر بررسی شده است. ضریب آلفای کرونباخ درون مقیـاسهای مختلف بین ۵۶/۰ که تا ۸۸/۰ گزارش شده است.
▪ روایی
پیـاسن تینی و دیگران (۱۹۹۳) رابطه مـیان تشخیص مبتنی بر DISC و تشخیص متخصصان بالینی را کـه شاخصی از روایی است، بررسی د. درون کل مـیزان توافق مـیان داده های حاصل از دو روش یـاد شده درون فرم والدین DISC متوسط (۵۰/۰) و درفرم کودکان DISC پایین (۳۴/۰) و مـیزان توافق کل نیز ۴۱/۰ گزارش شده است.
برگزاری مصاحبه
هرنوع روشی کـه برای مصاحبه بـه کاربرده شودبستگی دارد بـه هدف مصاحبه کـه عبارت هست ازجمع آوری هرچه بیشتراطلاعات درون مدت زمان محدود.هدف ازمصاحبه این هست که شخص مصاحبه شونده تشویق بـه صحبت بشودتابتوانداطلاعات مناسبی بـه روان شناس بالینی بدهد.البته شکل کاردقیقادرهمـین قسمت مـی باشد، زیرادرمراحل اولیـه مصاحبه، مصاحبه گرنیی داندچه مسائلی مـیتوانددرموردبیمارومشکلش حائزاهمـیت باشدپس بایددرجمع آوری اطلاعات کاملی ازجزئیـات زندگی بیمارسعی داشته باشد.دراین رابطه روانشناس مـیتواندباتوجه بـه ساختارمصاحبه ازروشـهای مستقیم یـاغیرمستقیم استفاده کند.درروش مستقیم مصاحبه کننده ازقبل سوالهایی راتهیـه کرده ودرموقع مصاحبه وظیفه اش این هست که سوال کرده وجوابهارایـادداشت نمایدتابه جزئیـات رفتارشخص پی ببرد.اشکالات موجوددرروش مستقیم کـه درمصاحبه هایی ازنوع ساختاری استفاده مـی شود:
1)سوال زیـاد و سریع ممکن هست بیمار را بـه حالت تعی وادارکند و در واقع وی از اطلاعات کافی خودداری نماید.
2)ممکن هست بیمار تصورکندکه فقط هر چه روانشناس بپرسد حتما به آن جواب بدهد و لازم نداند کـه اطلاعاتی راکه درمورد آنـها پرسشی شده را درون اختیـار روانشناس قراردهد و همـین مسئله باعث شودکه مصاحبه کننده ازدست یـابی بـه اطلاعات مناسب دورشود.
3)اشکال دیگری کـه دراین رابطه مطرح مـی باشداین هست که ممکن هست بیمارفکرکندکه روانشناس اورادیوانـه مـی داندوباپرسش ازوی مـی خواهدنقاط ضعف وی رابیـابدکه دراین شکل بیمارخودراغیرازآنچه کـه هست معرفی خواهدنمود.(مقاومت)
روانشناسان بالینی درمصاحبه خودرا مقید بـه استفاده از روش های غیرمستقیم مصاحبه مـی داند و سعی مـی کنند سوال هایی را مطرح کنند کـه بیمار بـه سمت موضوعات مـهم و قابل بحث هدایت شود بدون اینکه احساس تحمـیل کند. درون این روش بیمار حتما احساس نمایدکه همانگونـه کـه هست مورد پذیرش مصاحبه گر قرار دارد و وی هیچ گاه بـه دنبال اطلاعات بـه دست آورده از بیمار را تحقیر و مسخره نخواهدکرد . درون روش غیرمستقیم کـه در مصاحبه های ساختاری و غیرساختاری و نیمـه ساختاری مورد استفاده قرار مـی گیرد،مصاحبه کننده بایداجازه دهد کـه قسمت عمده مصاحبه هدایت شود و جرات بیـان و نداشتن ترس را بـه شکلی مورد تایید قرار دهد. مصاحبه کننده بایدمصاحبه را آرام و بدون علائم ناشی ازعجله،تعجب،خستگی و یـا عالعمل های شدید عاطفی اداره کند.
گاهی اوقات بعضی ازروانشناسان احساس مـی کنند کـه اگرخودر ا بی اعتنا نشان دهند مـی توانند بـه بیـان دقیق مطالب توسط درمانجو دست یـابند مصاحبه کننده درجلسه مصاحبه نبایدخودراپرچمداراخلاقیـات،پنددهنده، یـامستبد نشان دهد.
ضروریـات و تکنیک های مصاحبه
عوامل زیـادی برسوددهی وفایده مصاحبه کلینیکی مۇثرهستند.برخی ازآنـهاشامل وضعیت فیزیکی وسایر عوامل مـی تواندطبیعت وسرشت بیماررادربرگیرد.یک بیمارخاموش وبی صدایـاکم حرف بدون اینکه بـه مـهارتهاوخصوصیـات مصاحبه گرتوجه کندممکن نیست همکاری کند بنابراین مصاحبه کننده هادراین مواردقابل اجرابودن مصاحبه رادرموردهربیماری نمـی توانندثابت کنند.
مـهمترین وعمده ترین موادلازم وفنونی کـه درانجام مصاحبه چه درمانی وچه تشخیصی اغلب رعایت مـی شوندازاین قرارند:
1) دانش علاقه تجربه
علاقه،دانش وتجربه ازضروریـات یک مصاحبه کلینیکی بـه شمارمـی رودکه مصاحبه کننده بایدآنـها راکسب کند.مصاحبه گری کـه علاقه وانگیزه کافی به منظور مصاحبه داشته باشد،اطلاعاتش رابه درستی وبه اندازه کافیب کرده باشدونیزتجربیـات سودمندی ازمصاحبه بـه دست آورده باشدمصاحبه رابه عنوان بهترین ابزارتشخیصی وسپس درمان بکارخواهدبرد.
2) قبول و پذیرش
داشتن علاقه وتحصیل دانش،مـهارت وتجربه توسط مصاحبه گروی راتواناوآگاه مـی سازدتابتواند بیمارراازهررنگ،نژادوطبقه ای کـه باشدبه عنوان واکنشـهایی کـه ازخودبروزمـی دهدبیطرفی وبی غرضی راحفظ کندوبدون پیشداوری درموردبیمارقضاوت کند.بنابراین ضروری هست که بیماربدون قیدشرط ازطرف مصاحبه گرپذیرفته شود.
3) راپورت
در سال 1954 مطرح مـیکند وقتی کـه جو مجاز بطور منطقی ساز گارانـه و از طریق علاقه متقابل شکل گرفته باشد ارتباط مصاحبه بر راپورت بنا گذاشته شده هست راپورت خوب مـی تواند یک ابزار اولیـه باشد کـه از طریق آن کلینسین بـه هدف مصاحبه دست پیدا مـی کند یک ارتباط سرد خصومت آمـیز یـا مخالفت آمـیز وناسازگار غیر ممکن هست که سازنده باشد . اگر چه جو مثبت نیز بطور خاص تنـها عنصر سازنده یک مصاحبه سودمند نیست- تنـها شرایط گرم ولطیف به منظور پذیرش بیمار بهترین مصاحبه ها را تولید نمـی کند- با این وجود این جو ضروری هست . بیماران درون بیشتر مصاحبه ها با درجاتی از اضطراب وارد گفتگو مـی شوند آنـها ممکن هست از اینکه کشف شود کـه دیوانـه هستند (کلمـه دیوانـه از دید بیمار بکار رفته هست )مضطرب و وحشت زده باشند.
هر چه هیجانات ویـا انتظارات منفی کـه شامل اضطرابها و عدم اطمـینان و حالت دفاعی داشتن یـا فقدان احترام بـه خود بیشتر باشد توان بالقوه مصاحبه کننده را به منظور اثر بخشی کاهش مـیدهد.
راههای زیـادی به منظور دست یـافتن بـه راپورت خوب وجود دارد وشاید بـه تعداد مصاحبه کنندهها – زیرا هر مصاحبه کننده ای راهی را به منظور بدست یـافتن بـه راپورت دارد .((تالر))در سال 1969 مـی گوید این گئنـه نیست کـه ما کیفی چر از فنون ایجاد راپورت داشته باشیم کـه جانشین طرز تلقیـها از پذیرش و درک واحترام بـه تمامـیت بسیـار شود.
ایجاد راپورت نیـازمند این نیست کـه کلینسین بر یک مجموعه توافق یـافته ای از رفتارهای تضمـین کننده راپورت مسلط باشد. راپورت آن چیزی نیست کـه اغلب دانشجویـان فکر مـی کنند وضعیتی کـه درآن کلینسین همشـه مراجع را بـه عنوان یک شخصیت بزرگ دوست بدارد وبه او احترام بگذارد . راپورت نـه جایزه ای هست که بعد از ایجاد آن یک مراجع شگفت زده آن را بـه مصاحبه کننده بدهد ونـه یک مسابقه مردم پسند کـه کلینسین درآن برنده شود.
اشتباه رایجی کـه مصاحبه کننده های مبتدی درون هر مصاحبه به منظور ایجاد راپورت مـی کنند: اغلب گفتن این جمله هست که :خوب و خوب و ناراحت نباش من بطور صحیح مـیدانم کـه شما چه احساسی دارید . درون حالی کـه مـی دانیم به منظور مراجع مشکل هست که آن را بپذیرد چنین اشتباهات رایجی به منظور بیمار بطور واقعی مشخص مـی کند کـه مصاحبه کننده پیش خود مـی گویندکه:((چقدر عجیبه کـه او بداند کـه من چه احساسی دارم)). بعصی از بیماران دارای تاریخچه هایی از یـادگیری هستند کـه به سادگی بـه آنـها اجازه نمـی دهند بی غرض را به منظور یک ارتباط حرفه ای بپذیرند اما درون بیشتر موارد اگر کلینسین درون نقش مناسب و موثری استقامت بخرج بدهد وبطرز تلقی هایش را از احترام وتلاش به منظور درک بیمار ثلبت نگه دارد این ارتباط رشد خواهد یـافت .
بنابراین راپورت ارتباطی هست که بر احترام و اطمـینان نتقابل واعتماد و مقدار معینی انعطاف پذیری قرار گرفته است. اگر مصاحبه کننده درون ایجاد ارتباط با مراجع از لغات ساده و دوستانـه استفاده کند بطوری کـه بیمار نسبت بـه مصاحبه گر احساس دوستانـه داشته باشد پایـه های ایجاد ارتباط راپورتی بنا گذاشته شده است.
استفاده از طنز دربرخی از بیماران درون جلسات به منظور ایجاد راپورت مناسب است.خلاصه اینکه درون یک رابطه خوب هست که مـی توان بـه بیمار کمک نمود ونـهایتا رابطه یک حالت پویـا را درون سطوح مختلف کلامـی وغیر کلامـی ایجاد مـی کند کـه مصاحبه را شکل مـی دهد.
4) راز داری
راز داری ورعایت محرمانـه ماندن اطلاعات هم به منظور ایجاد راپورت وهم بعد از آن از اهمـیت زیـادی برخوردار است.مصاحبه شونده با این توقع درون مصاحبه حاضر مـی شود کـه اطلاعات ارائه شده توسط وی محفوظ ومحرمانـه مـی ماند.در موارد بسیـاری جلب اعتماد بیماران به منظور این کـه احساس کنند مـی توانند: اطلاعات بسیـار خصوصی را عرضه کنند .به ادراک آنان از این کـه مطالب آنان که تا چه حد بـه طور محرمانـه حفظ مـی شود بستگی دارد .مصاحبه کننده حتما به طور
مستقبم بـه بیمار بفهماند کـه مسائل مطرح شده توسط وی از گزند نامحرمان درون امان هست وبسیـار حتما مطمئن باشد کـه مصاحبه گر هیچگاه مسائل خصوصی وی با دیگران درون مـیان نمـی گذارد. به منظور ایجاد اعتماد واطمـینان بیمار از محرمانـه ماندن اطلاعات یکی از عوامل کـه حائز اهمـیت بسیـار هست فضتی مصاحبه مکانی هست که مصاحبه درون آن انجام مـی گیرد عامل دیگر همراهان مراجع هستند بعضی از همراهان غالبا مصر هستند کـه قبل از مصاحبه با بیمار و با مصاحبه گر صحبت کنند. به منظور جلب اطمـینان بیمار بهتر هست که ابتدا باخود بیمار مصاحبه شود وسپس اگر کنند.
مصاحبه درمانی
هدف از مصاحبه درمانی ایجاد تداوم درون بیـان درمانجو هست که منجر بـه تمرکز وی برروی مسائل خاصی مـی گردد کـه در رفع مشکل وی موثر است. این هدف کلی از مصاحبه درون درمان درون تمامـی نظریـه ها ومکاتب روان درمانی مشترک هست ولی هر مکتب خاصی با دیدگاهی کـه دارد به منظور مصاحبه درمانی خود اه خاصی را بر مـی گزیند وبه پیرو آن روش مصاحبه را نیز تامـین مـی کند.
هدف از مصاحبه درون روان کاوی کمک بـه بیمار هست برای شناخت جنبه های آگاه ونا خود آگاه شخصیت خود وب بینش نسبت بـه درگیریـها عاطفی از طریق گوش بـه گفته های وی تداعی آزاد وبررسی وتعبیر رویـا روشـها ی هستند کـه از اه مصاحبه درمانی درون این دیدگاه منشاء گرفته اند کـه برای شناخت وایجاد بینش بکار مـی روند که تا ساخت چگونگی رشد وتکوین شخصیت بهتر درک شود که تا با آمادگی بیشتر به منظور ((بازسازی))بسیـار کوشش شود . درون درمانـهای (( حمایتی)) مصاحبه بر اساس هدفهایی چون ایجاد رابطه درمانی –شناخت عوامل محیطی کـه موجب ناراحتی بیمار گشته وارزیـابی شیوه های مواجهه با موقعیتهایی کـه ناراحتیـها را ایجاد مـی کند تنظیم مـی شود.
در ((باز آموزی )) مصاحبه دارای روال ایجاد رابطه درمانی – شناخت باز خوردهای غیر منطقی ورفتارهای آگاهانـه کـه سازگاری بیمار را مانع مـی شوند وفعالیت درون جهت تمامـیت بخشی بـه باز خوردهای وی از طریق تقویت جنبه های مثبت وخاموش سازی جنبه های منفی رفتار است.
در هر سه روش روان درون مانی فوق – آغاز مصاحبه – ایجاد تداوم درون بیـان – جهت بخشی بـه بیـان درمانجو – کشف نکات مـهم – تعیین هدفهای درمانی- ایجاد بینش انتخاب تصمـیم درمورد چگونگی پایـان بـه مصاحبه چهار چوب مشخصی را تشکیل مـیدهند کـه بیشتر روان درمانگر ان از آن پیروی مـی کنند بنا براین کشف نکات مـهم تعیین هدفهای درمانی وایجاد وبینش از ارکان اساسی ومـهم مصاحبه درمانی باشد بنابراین با وجود این کـه هدفهای درمانی مصاحبه درون مکاتب مختلف ودر انواع راز درمانی تفاوتهایی را با هم دارند .عناصر واصول اساسی روان درمانی – کـه مصاحبه یکی از آنـهاست درون متن مصاحبه درمانی جای مـی گیرند کـه در تمامـی مکاتب مشترک هست .
1)ایجاد همکاری – دراین قسمت لازم هست که جهت جلب همکاری درمانجو روشـهای خاصی کـه معمولا جلب اعتماد بیمار را خواهد نمود اعمال مـی شود . تقویت امـیدبه بهبودی وقبولاندن این .واقعیت کـه مصاحبه کننده یـا درمانگر حاضر وآماده کمک بـه وی مـی باشد بدون قبول بهبودی درون قبول شرایط درون مانی موثر است.
2)بررسی علل وعوامل موثر درون بیماری -0 درون این مرحله از مصاحبه سعی بر آن هست که عوامل را موجب ناراحتی بیمار شده بررسی شود وبه بهترین شکل ممکن به منظور وی توضیح داده شود.
3)ایجاد بینش – یکی از وظایف پر اهمـیت وحساس روان درمانگر درون جلسات مصاحبه روان درمانی کمک بـه مراجع برایب بینش هست . البته این بینش حتما همراه وهمزمان با کاربرد تکنیکها یـا آموزش شیوه هایی باشد کـه منجر بـه تغییر رفتار درون بیـان گردد .در این حالت احساس بیمار – طرز تلقی وی وچگونگی ر.ابطش با دیگران حتما تغییر نماید . بنا براینب بینش حتما با یـادگیریـها ی جدید جهت مواجه شدن با دلهره ها وناراحتیـها همراه باشد.
4)مقابله با مقاومت – بررسی علل ناراحتی درمانجو – کاربرد تکنیکها وهر اقدام درمانی دیگر درون صورتی امکان پذیر هست که مقاومت بیمار درون هم شکسته شود.
حتی زمانی کـه بیمار با وجود این کـه ناراحتی خود رنج مـیبرد وخود به منظور درمان مراجعه مـی کند بـه آسانی نمـی تواند روشـها ورفتارهایی را کـه مستلزم قبو مسئولیت وفعالیت ومشارکت بیشتر وی هست را بپذیرد.
مصاحبه کننده کارآزموده به منظور شکستن مقاومت بیمار خود را مجهز بـه سلاحهایی مـی کند کـه همانا فنون وتکنیکهای مصاحبه است.
5)کنترل انتقال مقابل- تنـهاراه کنترل احساسات مصاحبه کننده بـه بیماراین هست که مصاحبه ،،کننده آموزش کافی ببیندوازنقطه نظرسلامت عاطفی ورفتاری قبل ازآنکه اجازه چنین فعالیتی راپیدانمایدموردارزیـابی قرارگیرد.
● مقاومت و حل آن درون مصاحبه
مـی دانیم مصاحبه وسیله ارتباط بین روانشناس و فرد مراجع هست که طی آن بـه بررسی درباره وی مـی پردازیم و تدابیری را به منظور تسهیل و ایجاد تداوم درون قدرتهای بیـانی او مـی اندیشیم. گرچه جلب اعتماد مراجع، تقویت امـیدواری و ایجاد این برداشت کـه ما قادر بـه ارائه کمک های لازم هستیم، همکاری او را که تا حدودی تضمـین مـی کند، معهذا رعایت نکات زیر درون از مـیان برداشتن خطوط دفاعی مصاحبه شونده تاکید و توصیـه مـی شود(دانشمند، ۱۳۵۷).
۱) اجتناب از اظهار تعجب درباره گفته های بیمار.
۲) خودداری از اظهار علاقه زیـاد نسبت بـه یک موضوع.
۳) خودداری از قضاوت های اخلاقی و ارزشی.
۴) اجتناب از ایفای نقش مجازات کننده.
۵) خودداری از انتقاد از وی.
۶) پرهیز از قول بیجا.
۷) خودداری مصاحبه گر از سخن گفتن درباره خود.
۸) اجتناب از تهدید مراجع.
۹) اجتناب از اشاره بـه مسائل و مشکلات خود.
۱۰) خودداری از نشان بی صبری و ناشکیبایی.
۱۱) خودداری از بحث های سیـاسی و مذهبی.
۱۲) اجتناب از تمسخر مراجع.
۱۳) اجتناب از تحقیر مراجع.
۱۴) خودداری از سرزنش مراجع بـه خاطر شکست ها و کمبودهایش.
۱۵) اجتناب از تفسیر زودرس و تجزیـه و تحلیل عمقی.
۱۶) خودداری از تفسیر و تعبیر خواب.
۱۷) اجتناب از بررسی خاطرات و تجربیـات ناگوار که تا هنگامـی کـه مقاومت وجود دارد.
۱۸) خود داری از تمجید ظاهر و آرایش مراجع.
۱۹) اجتناب از اطمـینان بـه مراجع.
۲۰) احترام بـه حقوق مراجع درون اظهار عقاید و افکارش.
۲۱) تکرار منظور و هدف مصاحبه.
۲۲) خودداری از اعلام تشخیص.
۲۳) اجتناب از پرسش درباره مسائلی کـه وی نسبت بـه آنـها حساسیت دارد.
۲۴) انجام مصاحبه چهره بـه چهره درون جلسات اول.
۲۵) اجتناب از حرف زدن زیـاد.
۲۶) خود داری از بلند حرف زدن.
۲۷) خود داری از پند و اندرز.
برای سریع و تسهیل آن رعایت نکاتی توصیـه مـیشود:
1)به کاربردن روش نا فعال ومـهم نگه داشتن موقعیت وروابط درمانی
2)بحث پیرامون مطالبی غیر از آنچه درون درمان مطرح است
3)توجه بـه رابطه بیمار با والدین وتشویق درون بررسی آن
4)دراز کشیدن بیمار و به کار بستن تداعی آزاد وخود را از نظر بیمار دور داشتن
5)توجه بـه خواب ها وخیـال پردازی های بیمار
6)زیـاد جلسات درمان درون هفته بـه منظور جلوگیری از واپس زنی ها
7)اجتناب از پاسخ بـه سوالات بیمار واحترام از تفسیر
8)اجتناب از مقابله با باز خوردهای بیمار جز درون مواردی کـه واقعا تشدید باشند
9)ایفای نقش فردی کـه بیمار از وی خاطرات ناخوشایندی دارد
برای مواقعی نیز کـه کاهش انتقال دارای ارزش درمانی هست رعایت نکاتی توسط روان کاوان توصیـه شده است:
1)بحث درباره احساس وفعلی و مطالبی کـه در جلسه درمان مطرح هست به جای توجه درباره گذشته
2)بی اعتنایی بـه بیـانات بسیـار درباره روابط گذشته وی با والدین
3)اجتناب از تعبیر خواب وتداعی آزاد
4)اجتناب از روش دراز کشیدن – درمانگر درون جلسه روبروی بیمار مـی نشیند
5)کاهش جلسات درمان بـه هفته ای دوبار
6)مقابله بابازخوردهای مریض نسبت بـه درمانگربلافاصله بعد ازبیـان آنـها
7)ایفای نقش مخالف آنچه والدین وافرادمـهم دیگربرای وی بازی کرده اند
8)فعال بودن بیشتردرجلسات درمان
● اشتباهات مصاحبه و راه حل آنـها
در مصاحبه نیز روانشناس با مشکلاتی مواجه هست که از اعتبار مصاحبه بـه عنوان یک وسیله ارزشیـابی و تشخیص مـی کاهد. این مشکلات ناشی از اشتباهاتی هستند کـه معلول فرایند مصاحبه، مصاحبه شونده و مصاحبه گر مـی باشند.
اشتباهات ناشی از فرایند مصاحبه را مـی توان معلول شبکه بغرنج و بسیـار پیچیده کنشـهایی دانست کـه در روابط چهره بـه چهره بین مصاحبه گر و مصاحبه شونده صورت مـی گیرد(ببی، ۱۳۸۴).
موقعیتی کـه در آن مصاحبه صورت مـی گیرد نیز ممکن هست خطاهایی را موجب گردد. راه حلی کـه برای این مشکل پیشنـهاد شده هست تکرار هرچه بیشتر مصاحبه با فرد مورد نظر مـی باشد.
اشتباه دوم ناشی از ترس ها و دلهره های مصاحبه شونده و نقش هایی هست که ایفای آن از وی انتظار مـی رود. سازمان بخشی دقیق مصاحبه و پیش بینی این نقشـها که تا حدودی از بروز این اشتباه مـی کاهد.
اشتباه و مشکل دیگر ناشی از خود مصاحبه گر هست که بیشتر معلول ویژگیـهای شخصی مصاحبه گر، اشتباه درون یـادداشت جریـان مطالعه، استناط غلط، نداشتن آموزش کافی و مکتبی کـه مصاحبه گر از آن پیروی دارد مـی باشد(رفیع پور،۱۳۶۰).
مـیزان جریـان مصاحبه و آموزش دقیق مصاحبه گران که تا حدودی از این مشکل مـی کاهد. درون انتها بـه معرفی یکی از پرسش نامـه هایی کـه در مصاحبه تشخیصی ساختار یـافته درون مورد کودکان بیشترین کاربرد را دارند مـی پردازیم.
منابع:
- اخوت، ولی الله و دانشمند، لقمان (۱۳۵۷). ارزشیـابی شخصیت. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- ژانت. م. زارب. ارزیـابی و شناخت – رفتار درمانی نوجوانان، ترجمـه دکتر محمد خدایـاری فرد و یـاسمـین عابدینی (۱۳۸۳). انتشارات رشد.
- ببی، ارل. روشـهای تحقیق درون علوم اجتماعی. ترجمـه دکتر رضا فاضل، ۱۳۸۴، تهران: سمت.
- رفیع پور، فرامرز (۱۳۶۰). کندوکاوها و پنداشته ها. تهران: شرکت سهامـی انتشار.
[معاونت پرورشی و تربیت بدنی اردستان اناء با موضوع جانشینی یک عروسک]